Nitrox
Enriched Air Nitrox
Nitroks to mieszanka tlenu i azotu. Prawidłowo nazwa nitroks powinna dotyczyć tylko mieszanek w których tlenu jest mniej niż w powietrzu. Jednak w środowisku nurkowym przyjeło się nazywać nitroksem mieszanki o zawartości od 22% do 99% tlenu. Dodatkowo istnieje podział na nitroksy do 40% tlenu oraz nitroksy "gorące", wykorzystywane głównie podczas dekompresji o zawartości powyżej 40% tlenu.
Nitroks dzięki obniżonej zawartości azotu wobec zwykłego powierza pozwala na wydłużenie czasu nurkowania bez wydłużania przystanków dekompresyjnych. Trzeba równocześnie pamiętać, że korzystanie z nitroksu zwiększa ryzyko zatrucia tlenowego, oraz pożaru.
Wykorzystanie nitroksu, szczególnie podczas wielokrotnych i wielodniowych nurkowań, zmniejsza również ryzyko choroby dekompresyjnej jeżeli porównamy sytuację dwóch nurków wykonywających takie same nurkowania (podobne profile) kiedy jeden z nich używa powietrza a drugi nitroksu.
Nazwa Enriched Air Nitrox, w srócie EAN jest używana do podkreślenia mieszanek bogatszych w tlen od zwykłego powietrza. Często używa się oznaczenia EANx, gdzie "x" to procentowa zawartość tlenu w mieszance. Na przykład najpopularniejszymi mieszankami są EAN32 i EAN36, odpowiadające zawartości tlenu 32% i 36%. Często oznacza się je też Nitrox I i Nitrox II, albo Nitrox32 i Nitrox36.
Rodzaje mieszanek
Dwie najpopularniejsze mieszanki w nurkowaniu rekreacyjnym, to 32% i 36%, (EAN32 i EAN36) które pozwalają na osiągnięcie limitów głębokości (ang. maximum operating depths (MOD)) 33 i 28 metrów przy ciśnieniu parcjalnym tlenu 1.4 atm. Użycie mieszanki o zawartości tlenu powyżej 40% jest nie spotykane w nurkowaniu rekreacyjnym i wymaga sprzętu tzw. czystego tlenowo i kompatybilnego tlenowo, żeby uniknąć eksplozji. Drugim ważnym powodem jest fakt, że bogatsza mieszanka umożliwia przebywanie pod wodą bez konieczności przystanków dekompresyjnych dużo dłużej, niż pojemność typowych butli nurkowych.
Na przykład, zgodnie z rekomendacjami PADI limit głębokości dla nitroksu 45% (EAN45) byłby 21 metrów, a maksymalny czas nurkowania na tej głębokości nawet z mieszanką EAN36 wynosi godzinę i 15 minut. Nurek oddychający 20 litrów na minutę używając podwójnego zestawu (twin) 10 litrowego z ciśnieniem 230 atm, zużyłby cały zapas po około godzinie i 14 minutach.
| mieszanka | limit głębokości przy ciśn. parc. 1.6 atm | limit głębokości przy ciśn. parc. 1.4 atm |
|---|---|---|
| EAN21 | 66m | 56m |
| EAN28 | 47m | 40m |
| EAN32 | 40m | 33m |
| EAN36 | 34m | 28m |
| EAN40 | 30m | 25m |
Gorący nitroks, zawierający zazwyczaj 50%-80% tlenu, jest używany w nurkowaniu technicznym jako gaz dekompresyjny, który usuwa z tkanek rozpuszczone gazy, jak azot i hel, znacznie szybciej niż normalne powietrze.
Oznaczenie butli nurkowych
Oczywiście każda butla nurkowa zawierająca mieszaninę gazów inną niż powietrze powinna być jasno oznaczona
Butla nurkowa zawierająca nitroks powinna być żółtego koloru i oznaczona zielonym pasem dookoła, z napisem "Nitrox" lub "Enriched air" w kolorze białym lub żółtym. Butle innych kolorów są oznaczane sześcio calowym pasem dookoła, z jedno calową żółtą otoczką na górze i na dole, i cztero calową zieloną w środku (jak na rysunkach) Zielony pasek powinien zawierać oznaczenie "Nitrox", albo podobne, żółtymi lub białymi literami.
Butla powinna mieć oznaczenie, czy jest czysta tlenowo. Powinna mieć oznaczenie, jakie jest bogactwo obecnej mieszanki, kiedy mieszanka była wytworzona i kto ją połączył. Powinien być też napisany limit głębokości dla obecnej mieszanki.
Butle do nitroksu stosowane w Unii Europejskiej mają czasami stosowany gwint M26 zgodny z normą dla sprzętu nitroksowego.
