Katedra Medycyny Morskiej WAM
KRÓTKA HISTORIA KATEDRY I ZAKŁADU MEDYCYNY MORSKIEJ WOJSKOWEJ AKADEMII MEDYCZNEJ
Zebrane przez: kmdr dr n. med. Bogumiła Filipka i kmdr prof. dr hab. n. med. Kazimierza Deged ponad 40 lat w Gdyni istnieje wojskowa placówka służby o charakterze akademickim - Zakład Medycyny Morskiej i Tropikalnej.
Instytucja ta wchodzi w skład Wojskowej Akademii Medycznej im. gen. dyw. B. Szareckiego, mieszczącej się w Łodzi. Wyjątkowość zadań, jakie wypełnia Marynarka Wojenna, rzutuje na zakres i sposób pracy jej służb medycznych. Powoduje to konieczność przygotowania kadr zdolnych do zapewnienia działania służb medycznych na okrętach i w jednostkach brzegowych Marynarki Wojennej, i to zarówno w okresie pokoju jak i na czas wojny. Morze narzuca swoje prawa ka=demu, kto się z nim zetknie, stawiając wysokie wymagania zarówno technice, jak i człowiekowi. Rodzi to konieczność prowadzenia nie tylko działalności praktycznej, ale równocześnie naukowo - badawczej. W służbie zdrowia Marynarki Wojennej już w latach przedwojennych problem ten był dostrzegalny, o czym świadczą liczne publikacje i wypowiedzi ówczesnych lekarzy związanych z problematyka morska, m. in. Brodniewicza, Gasiorowskiego i Augustyna Dolatkowskiego. Już wówczas dostrzegano potrzebe ujecia w ramy instytucjonalnej działalnosci naukowo - badawczej Słu=by Zdrowia Marynarki Wojennej. Jednak=e mimo rozległych planów, krótki okres istnienia II Rzeczpospolitej nie pozwolił na pełna ich realizacje. Dopiero sytuacja lat powojennych umo=liwiła realizacje tej koncepcji. Zadania Marynarki Wojennej objeły 500 kilometrowy pas wybrze=a morskiego, liczne bazy i porty. Dzieki inicjatywie doswiadczonego lekarza morskiego kmdr dr med. Augustyna Dolatkowskiego, oraz =yczliwosci i zrozumieniu ówczesnego Szefa Słu=by Zdrowia MW w marcu 1952 r. przy szefostwie Słu=by Zdrowia MW została powołana Sekcja naukowo - badawcza. W pierwszym okresie działalnosci prowadziła badania naukowe w zakresie higieny okretowej, w celu rozwiazywania najpilniejszych problemów ergonomicznych na okretach. Rozpoczeto równie= kompletowanie bazy materialnej placówki, która zlokalizowano w przedwojennym szpitalu Marynarki Wojennej na Oksywiu. Zajmowano sie m. in. zagadnieniami fizjologii oddychania podczas ratowania załóg okretów podwodnych, problemami higieny i bezpieczenstwa pracy na okretach, od=ywiania marynarzy podczas długotrwałych rejsów morskich. W kwietniu 1953 r. Sekcja Naukowo - Badawcza została przekształcona w Wydział Naukowo - Badawczy. Jej szefem pozostał nadal kmdr dr med. Augustyn Dolatkowski. Tematyke badan poszerzono o problemy fizjopatologii nurkowania, badania mikroklimatyczne i toksykologiczne na okretach oraz profilaktyke choroby morskiej. Rozpoczeto tak=e działalnosc dydaktyczna, organizujac kursy dla lekarzy MW i innych rodzajów wojsk, przede wszystkim z zakresu fizjopatologii nurkowania i zabezpieczenia medycznego prac podwodnych. Dokonania organizacyjne i naukowe placówki, przygotowanie kadry i bazy materialnej przez Wydział Naukowo - Badawczy, potwierdziły celowosc dalszego rozwoju tej działalnosci. Wyrazem tego było właczenie Wydziału Naukowo - Badawczego MW w skład organizacyjny Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi oraz przemianowania go na Katedre Medycyny Morskiej. Kadre stanowili przede wszystkim oficerowie - lekarze, którzy przeszli czesto wszystkie szczeble organizacyjne morskiej słu=by zdrowia. W pierwszym okresie główny wysiłek działalnosci naukowo - badawczej Katedry skupiono na tematach z dziedziny higieny okretowej, epidemiologii i ekologii morza, ochrony radiologicznej, medycyny podwodnej i hiperbarycznej oraz wybranych zagadnieniach organizacji ochrony zdrowia wojsk. Równoczesnie w tym okresie zgodnie z wymaganiami placówki akademickiej pracownicy Katedry podnosza własne kwalifikacje zawodowe, zdobywajac specjalizacje i kolejne stopnie naukowe. Rozpoczeto tak=e o=ywiona działalnosc dydaktyczna i konsultacyjna, przede wszystkim na rzecz Marynarki Wojennej. Jednym z podstawowych osiagniec Katedry było wdro=enie do tradycji szkoleniowych Słu=by Zdrowia MW nowej dziedziny specjalizacyjnej - wojskowej medycyny morskiej. Dopiero placówka akademicka, jaka była Katedra, stworzyła podstawe rozwoju tej dziedziny nie tylko w zakresie naukowo - badawczym, lecz równie= zawodowo - lekarskim, dostosowujac potrzeby do zmieniajacych sie warunków słu=by. Jej program został ukierunkowany na przygotowanie kadr medycznych do pełnienia funkcji dowódczo - organizacyjnych, orzeczniczych i leczniczo - profilaktycznych na wszystkich szczeblach organizacyjnych słu=by zdrowia, ze szczególnym uwzglednieniem podstawowej funkcji tj. lekarza okretowego. Pierwszym Szefem Katedry Medycyny Morskiej WAM został kmdr prof. dr med. Augustyn Dolatkowski, absolwent I rocznika Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie - komendant szpitala powiatowego w Babich Dołach podczas kampanii wrzesniowej w 1939 r. W 1968 r., w zwiazku z przejsciem kmdr prof. Augustyna Dolatkowskiego w stan spoczynku, kierownictwo placówki objał doswiadczony lekarz i naukowiec kmdr prof. dr hab. Kazimierz Ulewicz, który kierował nia do 1980 r. Od 1981 r. na jej czele stanał kmdr prof. dr hab. Kazimierz Dega. W 1974 r. Katedra Medycyny Morskiej, zgodnie z kierunkiem zmian organizacyjnych Wojskowej Akademi Medycznej, została przekształcona w Instytut Medycyny Morskiej, a jej pracownie w zakłady kierowane przez samodzielnych pracowników nauki: • Zakład Higieny Okretowej i Ochrony Radiologicznej • Zakład Medycyny Podwodnej (nurkowej) • Zakład Ekologii i Epidemiologii Portów i Okretów Poza kierunkami badawczymi realizowanymi w ramach Katedry, Instytut zgodnie z potrzebami MW i WAM skoncentrował swoja prace przede wszystkim na działalnosci dydaktycznej i usługowo - konsultacyjnej. W 1982 r., Instytut Medycyny Morskiej WAM, w ramach zmian organizacyjnych WAM-u został przemianowany ponownie na Katedre Medycyny Morskiej WAM, a nastepnie w roku 1996 w Zakład Medycyny Morskiej i Tropikalnej WAM.
