Gradient factor
Gradient Factor (GF) określa supersaturację (Przesycenie tkanek) gazem inertnym (obojętnym) tkanki wiodącej.
Gradient Faktor to współczynnik a właściwie para współczynników pozwalająca w miarę swobodnie zmieniać przebieg oraz NACHYLENIE linii maksymalnego dopuszczalnego nasycenia gazami obojętnymi (np. azotem) konkretnych "tkanek" w teoretycznym modelu Buhlmanna. Są to parametry które umożliwiają wprowadzanie pożądanych przez nurka konserwatyzmów. Działa to tak że linię na wykresie przesuwa się o określoną wartość oraz zmienia jej nachylenie. GF mają w praktyce wartości od 0% do 100% (chociaż teoretycznie mogły by mieć wartości ujemne lub powyżej 100% ale tak raczej nikt nie robi).
Czym wartość procentowa GF jest niższa tym konserwatyzm wyższy. GF 100%-100% oznaczają poruszanie się po linii czystego Buhlmanna - zero konserwatyzmu GF 0%-0% oznaczały by brak przesycenia gazem podczas dowolnej fazy wynurzania i dekompresji ale w praktyce tak się nie da nurkować - strasznie krótkie czasy bezdekompresyjne i bardzo długie deco.
W parze GF GF Lo - czyli GF Low odpowiada za konserwatyzm w głębszej fazie wynurzania czyli reguluje głębokość pierwszego przystanku i w praktyce ma wartości pomiędzy 5 a 30% w nurkowaniu dekompresyjnym gdzie 30% jest wartością domyślną w wielu programach ale część nurków jeszcze go zmniejsza.
GF Hi - czyli GF High odpowiada za konserwatyzm w płytszej fazie wynurzania czyli reguluje czas ostatnich przystanków i w praktyce ma wartości pomiędzy 60% - 85% w nurkowaniu dekompresyjnym gdzie 85% jest wartością domyślną w wielu programach ale część nurków jeszcze go zmniejsza.
Tak więc, GF 0 oznacza, cząstkowe ciśnienie gazu obojętnego równe jest ciśnieniu otoczenia tkanki wiodącej.
Jeżeli GF równa się 1 lub 100% oznacza że dekompresja jest wykonywana wg M-wartości tkanki wiodącej.
Jeżeli wykonamy nurkowanie wg modelu bazującym na GF, linia interpolacyjna wartości pośrednich a linią wartości M będzie oznaczała margines bezpieczeństwa.
Zaletami zastosowania metody współczynników gradietnu są:
- możliwość dostosowania profili nurkowych dekompresyjnych do indywidualnych predyspozycji fizjologicznych oraz różnych scenariuszy dekompresyjnych.
- umożliwia dokładną kontrolę wartości gradientów przesycenia oraz stopniową ich zmianę od początku wynurzania, przez przystanki dekompresyjne aż do wynurzenia.
Zastosowanie GF w modelach i komputerach nurkowych. Coraz więcej osób kupuje komputery z ręcznie ustawianymi Gradient Faktorami lub wykorzystuje GF w planerach nurkowych.
W skrócie czym niższa wartość GF (Gradient Faktorów) od 100 w kierunku zera tym konserwatyzm planowanego nurkowanie jest wyższy czyli teoretycznie bezpieczniejszy. Jednak ustawienie GF w okolicy wartości "0" i "0" prowadzi do absurdalnie długich dekompresji a ustawienie wartości "100" i "100" - czyli czysty Buhlmann nie jest zbyt bezpieczne.
Typowe proponowane ustawienia to na przykład 30/85 jednak sporo nurków używa bardziej konserwatywnych (osobiście nurkuję na 15/65).
Ale ponieważ w GF ustawia się dwa parametry czyli GF Lo (w pobliżu dna) i GF Hi (czyli przy powierzchni) więc można postawić pytanie jak zmiany w ustawieniach tych wartości wpływają na konserwatyzm.
W skrócie: GF Lo odpowiada z głębokość pierwszego deepstopu GF Hi za długość ostatniego przystanku dekompresyjnego.
Po pierwsze trzeba pamiętać, że wszelkie zmiany w ustawieniach i powodowane nimi zmiany w wyliczeniach dotyczą modelu. Jak zastosowane zmiany i ich wpływ na profil wpływa na realne nasycanie się i odsycanie nurka można tylko przypuszczać.
Jeżeli postawimy pytanie jak na konserwatyzm w ramach modelu wpływa ustawienie dwóch par GF: 20/80 10/90
Generalnie Para 20/80 spowoduje że przystanki zaczną się płycej ale w momencie osiągania powierzchni w modelu będzie mniej hipotetycznego gazu obojętnego. Para 10/90 spowoduje że przystanki zaczną się głębiej ale w momencie osiągania powierzchni w modelu będzie więcej hipotetycznego gazu obojętnego. Jednak w głębszej części wynurzania i w głębszej części dekompresji para 20/80 dopuszcza większe przesycenia niż para 10/90.
Czyli para 20/80 jest mniej konserwatywna przy dnie a w pobliżu powierzchni bardziej - co wynika po prostu z ustawień. Oczywiście sama głębokość oraz czas nurkowania i zastosowane gazy wpłyną na wynik. Kiedy nurkujemy dłużej lub głębiej (mocniej nasycamy taknki wolniejsze) to aby się odsycić spędzamy na tyle długo że szybkie tkanki modelu odsycają się prawie zupełnie i trudno porównywać ich przesycenia. Jednak chyba zawsze widać będzie zależność:
Para 20/80 wypuszcza model nurka z mniejszymi przesyceniami na powierzchnie a para 10/90 utrzymuje niższe przesycenia w modelu nurka w głębszej części wynurzania i początkowej dekompresji.
źródła:
