Gradient factor: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 20:11, 23 lis 2015

Gradient Factor (GF) określa supersaturację (Przesycenie tkanek) gazem inertnym (obojętnym) tkanki wiodącej.

Gradient Faktor to współczynnik a właściwie para współczynników pozwalająca w miarę swobodnie zmieniać przebieg oraz NACHYLENIE linii maksymalnego dopuszczalnego nasycenia gazami obojętnymi (np. azotem) konkretnych "tkanek" w teoretycznym modelu Buhlmanna. Są to parametry które umożliwiają wprowadzanie pożądanych przez nurka konserwatyzmów. Działa to tak że linię na wykresie przesuwa się o określoną wartość oraz zmienia jej nachylenie. GF mają w praktyce wartości od 0% do 100% (chociaż teoretycznie mogły by mieć wartości ujemne lub powyżej 100% ale tak raczej nikt nie robi).

Czym wartość procentowa GF jest niższa tym konserwatyzm wyższy. GF 100%-100% oznaczają poruszanie się po linii czystego Buhlmanna - zero konserwatyzmu GF 0%-0% oznaczały by brak przesycenia gazem podczas dowolnej fazy wynurzania i dekompresji ale w praktyce tak się nie da nurkować - strasznie krótkie czasy bezdekompresyjne i bardzo długie deco.

W parze GF GF Lo - czyli GF Low odpowiada za konserwatyzm w głębszej fazie wynurzania czyli reguluje głębokość pierwszego przystanku i w praktyce ma wartości pomiędzy 5 a 30% w nurkowaniu dekompresyjnym gdzie 30% jest wartością domyślną w wielu programach ale część nurków jeszcze go zmniejsza.

GF Hi - czyli GF High odpowiada za konserwatyzm w płytszej fazie wynurzania czyli reguluje czas ostatnich przystanków i w praktyce ma wartości pomiędzy 60% - 85% w nurkowaniu dekompresyjnym gdzie 85% jest wartością domyślną w wielu programach ale część nurków jeszcze go zmniejsza.

Tak więc, GF 0 oznacza, cząstkowe ciśnienie gazu obojętnego równe jest ciśnieniu otoczenia tkanki wiodącej.

Jeżeli GF równa się 1 lub 100% oznacza że dekompresja jest wykonywana wg M-wartości tkanki wiodącej.

Jeżeli wykonamy nurkowanie wg modelu bazującym na GF, linia interpolacyjna wartości pośrednich a linią wartości M będzie oznaczała margines bezpieczeństwa.

Zaletami zastosowania metody współczynników gradietnu są:

- możliwość dostosowania profili nurkowych dekompresyjnych do indywidualnych predyspozycji fizjologicznych oraz różnych scenariuszy dekompresyjnych.

- umożliwia dokładną kontrolę wartości gradientów przesycenia oraz stopniową ich zmianę od początku wynurzania, przez przystanki dekompresyjne aż do wynurzenia.

Zastosowanie GF w modelach i komputerach nurkowych. Coraz więcej osób kupuje komputery z ręcznie ustawianymi Gradient Faktorami lub wykorzystuje GF w planerach nurkowych.

W skrócie czym niższa wartość GF (Gradient Faktorów) od 100 w kierunku zera tym konserwatyzm planowanego nurkowanie jest wyższy czyli teoretycznie bezpieczniejszy. Jednak ustawienie GF w okolicy wartości "0" i "0" prowadzi do absurdalnie długich dekompresji a ustawienie wartości "100" i "100" - czyli czysty Buhlmann nie jest zbyt bezpieczne.

Typowe proponowane ustawienia to na przykład 30/85 jednak sporo nurków używa bardziej konserwatywnych (osobiście nurkuję na 15/65).

Ale ponieważ w GF ustawia się dwa parametry czyli GF Lo (w pobliżu dna) i GF Hi (czyli przy powierzchni) więc można postawić pytanie jak zmiany w ustawieniach tych wartości wpływają na konserwatyzm.

W skrócie: GF Lo odpowiada z głębokość pierwszego deepstopu GF Hi za długość ostatniego przystanku dekompresyjnego.

Po pierwsze trzeba pamiętać, że wszelkie zmiany w ustawieniach i powodowane nimi zmiany w wyliczeniach dotyczą modelu. Jak zastosowane zmiany i ich wpływ na profil wpływa na realne nasycanie się i odsycanie nurka można tylko przypuszczać.

Jeżeli postawimy pytanie jak na konserwatyzm w ramach modelu wpływa ustawienie dwóch par GF: 20/80 10/90

Generalnie Para 20/80 spowoduje że przystanki zaczną się płycej ale w momencie osiągania powierzchni w modelu będzie mniej hipotetycznego gazu obojętnego. Para 10/90 spowoduje że przystanki zaczną się głębiej ale w momencie osiągania powierzchni w modelu będzie więcej hipotetycznego gazu obojętnego. Jednak w głębszej części wynurzania i w głębszej części dekompresji para 20/80 dopuszcza większe przesycenia niż para 10/90.

Czyli para 20/80 jest mniej konserwatywna przy dnie a w pobliżu powierzchni bardziej - co wynika po prostu z ustawień. Oczywiście sama głębokość oraz czas nurkowania i zastosowane gazy wpłyną na wynik. Kiedy nurkujemy dłużej lub głębiej (mocniej nasycamy taknki wolniejsze) to aby się odsycić spędzamy na tyle długo że szybkie tkanki modelu odsycają się prawie zupełnie i trudno porównywać ich przesycenia. Jednak chyba zawsze widać będzie zależność:

Para 20/80 wypuszcza model nurka z mniejszymi przesyceniami na powierzchnie a para 10/90 utrzymuje niższe przesycenia w modelu nurka w głębszej części wynurzania i początkowej dekompresji.

Czyli GF modyfikują model Buhlmanna co oznacza, że pojawia się zapytanie czy w takim razie ten model jest poprawny. Można stwierdzić, że model ten jest w tym znaczeniu niepoprawny (zgodnie z tym co uważają świadomi :-) użytkownicy GF), że nie był projektowany dla krótkich głębokich zanurzeń (czyli nie jest idealny przy takich profilach). Buhlmann tworzył model do prac a nie nurkowania sportowego jak podstawowego celu. Pewnie dlatego model dopuszcza bardzo wysokie przesycenia tkanek szybkich szczególnie na większych głębokościach (wysokie M-wartości i duży ich przyrost wraz ze wzrostem ciśnienia otoczenia dla tkanek szybkich). Jeżeli nurek na danej głębokości pozostał by dłużej i mocniej się nasycił, to odsycanie tkanek wolnych musiało by zacząć się głębiej i problem deepstopów byłby mniejszy.

GF wydają się dostosowywać model Buhlmanna do stylu nurkowań sportowych. Czy to oznacza "niepoprawność"modelu to moim zdaniem kwestia nazewnictwa ale pewnie można tak to nazwać. Mnie bardziej podoba się określenie niedostosowanie modelu do stylu nurkowań sportowych a GF pozwalają bardzo wygodnie dostosowywać model i to w sposób spersonalizowany przez każdego nurka.

źródła:
hogarthian.pl
diverite.com